Van một chiều là gì?

Van một chiều là gì? Tại sao phải dùng loại van này? Khi nào thì cần dùng? Hãy cùng Phúc Minh tìm hiểu về các chủng loại, cấu tạo, nguyên lý hoạt động và ứng dụng thực tế của loại van 1 chiều

1 Van một chiều là gì? Check valve là gì?

Tên tiếng anh của van một chiều là ” Check Valve “. Cái tên nói lên định nghĩa của loại van này, tức là loại van chỉ cho dòng lưu chất chảy theo một chiều duy nhất, không chảy theo chiều ngược lại, hoặc tự động ngắt dòng khi có dòng chảy ngược.

❶ Tại sao lại cần khống chế theo một chiều duy nhất?

Chúng ta thử hình dung, khi máy bơm có sự cố không hoạt động, nước từ trong ống chảy ngược lại bơm. Khi quạt thổi khí thải từ nhà máy hoặc máy móc, thổi ra bên ngoài, nhưng do sự cố khí này thổi ngược lại. Khi nước thải bẩn, khí thải có độc tố, dòng hóa chất pha trộn chảy theo chiều ngược lại… Rõ ràng là rất không tốt cho môi trường làm việc, có thể gây hư hỏng máy móc thiết bị, thậm chí có thể gây nguy hiểm cho con ngưới … Chúng ta cần phải khống chế dòng chất lỏng hoặc luồng khí đó.

Khi đó van một chiều được dùng như một thiết bị an toàn, để bảo vệ hệ thống đường ống, máy móc, xa hơn là bảo vệ tài sản, môi trường và con người.

❷ Cấu tạo, nguyên lý hoạt động và ứng dụng của van một chiều là gì?

Không giống như các loại van có dòng chảy 2 chiều mà chúng ta đã tìm hiểu ” van bi là gì, hoặc van bướm là gì, van cổng hay van cầu là gì… Các loại van này thường có chung cấu tạo, chỉ khác nhau về vật liệu, kiểu kết nối, phương thức vận hành. Tuy nhiên với van 1 chiều, tùy từng kiểu dạng mà chúng có cấu tạo, nguyên lý hoạt động và ứng dụng khác nhau.

❸ Ký hiệu ( check valve Icon ) và lưu ý lắp đặt chung với van 1 chiều

Check valve Icon

Tìm hiểu về ” Ký hiệu các loại van ” chúng ta đã biết được van 1 chiều có ký hiệu như thế nào. Tuy nhiên, tùy từng thiết kế, trong mỗi nhà máy, mỗi dự án hoặc mỗi tiêu chuẩn khác nhau mà theo đó, van 1 chiều có các ký hiệu khác nhau. Van 1 chiều thường sử dụng các ký hiệu sau.

Lưu ý chung khi lắp đặt van một chiều

Với đặc điểm chung của van 1 chiều, là chỉ cho lưu chất chảy theo 1 chiều, nên trong quá trình lắp đặt, bắt buộc không được lắp sai hướng dòng chảy. Hướng của dòng chảy được qui định trên bản vẽ, bằng các mũi tên, hoặc dựa theo ký hiệu của van 1 chiều, để biết chiều dòng chảy. Khi biết được chiều dòng chảy trên hệ thống, chúng ta dựa vào chiều dòng chảy trên van để lắp cùng chiều. Nếu lắp sai có thể gây phá hỏng hệ thống. Hoặc ít nhất là van không phát huy được công năng của nó.

2 Van một chiều kiểu cửa xoay 

Đầu tiên, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về loại van một chiều phổ biến nhất này. Bởi tính đơn giản và tiện dụng của dòng van 1 chiều cửa xoay

❶ Van một chiều lá lật –  Swing check valve
1.1 Van một chiều lá lật là gì?

Van một chiều lá lật là loại van, đĩa van cố định trên bản lề xoay quanh chốt của nó. Thoạt nhìn, khi van hoạt động sẽ giống như 1 chiếc lá lật đi lật lại và dòng chảy 1 chiều nên được gọi là van một chiều lá lật.

1.2  Cấu tạo van một chiều lá lật mặt bích

Van có cấu tạo cơ bản gồm có 12 bộ phận như hình vẽ phía dưới. Trong đó, vật liêuj thân van đóng vai trò quyết định đến giá thành của sản phẩm, ngoài ra đĩa van, ghế van và chốt van cũng là những bộ phận rất quan trọng đóng vai trò quyết định chất lượng của van

Chi tiết từng bộ phận và giải thích cụ thể chức năng nhiệm vụ của từng bộ phận

Đĩa và ghế van được thiết kế nhiều kiểu loại khác nhau, để đáp ứng các yêu cầu khác nhau, góc mở của đĩa van thường từ 0° đến 45°, còn ghế van thường thiết kế khoảng 5° đến 7°, thiết kế này sẽ làm giảm thiểu khả năng búa nước. Ghế van thường là 1 vòng kim loại, có gắn thêm vật liệu đàn hồi có tính năng chống rò rỉ.

1.3 Nguyên lý hoạt động một chiều lá lật

Khi có dòng chảy, áp lực của dòng chảy đẩy đĩa van lên và cho dòng chảy đi qua van, dưới áp lực của dòng chảy, van liên tục được mở để chất lỏng chảy qua. Khi dòng chảy ngừng, hoặc khi chảy ngược lại, bằng trọng lực bản thân, lá lật sẽ tự động đóng lại ngăn không cho lưu chất chảy theo chiều ngược lại.

1.4 Kiểu kết nối van một chiều lá lật

Theo phương pháp kết nối chúng ta có van 1 chiều lá lật mặt bích và van 1 chiều lá lật nối ren. Thông thường van lá lật thường kết nối mặt bích sử dụng với những đường ống từ DN50, với những van có kích thước nhỏ hơn DN40 thường được kết nối bằng ren, bởi kết nối này phù hợp và linh hoạt trong thi công lắp đặt với những đường ống kích thước nhỏ

1.5  Vật liệu chế tạo van một chiều lá lật

Van được chế tạo bằng nhiều vật liệu khác nhau như nhựa, inox, đồng và gang. Thích hợp cho nhiều môi trường lưu chất khác nhau như môi trường nước sạch – nước thải – nước có hóa chất… Phong phú lựa chọn cho người sử dụng.

Thực tế PHÚC MINH có thể cung cấp cho khách hàng các van một chiều lá lật theo các vật liệu bảng sau

1.6 Thương hiệu van một chiều lá lật

Tại Việt Nam chúng ta, hầu hết các thương hiệu van một chiều đang sử dụng là hàng nhập khẩu từ các nước có nền công nghiệp phát triển, bởi công nghệ sản xuất của họ tạo nên những sản phẩm chất lượng với giá cạnh tranh

1.7  Xuất xứ van một chiều lá lật

Trong số các nước xuất khẩu van công nghiệp, van đến từ Nhật Bản có chất lượng được đánh giá là tốt nhất, tuy nhiên giá thành tương đối cao. Dòng van đến từ Hàn Quốc được nhận xét là rất phù hợp với các dự án xây mới KCN tại Việt Nam, bởi giá thành và chất lượng tốt

1.8 Lắp đặt van một chiều lá lật

Với đặc điểm cấu tạo và nguyên lý hoạt động của van, chúng ta thấy rằng đặt van đúng hướng dòng chảy và tư thế van là điều không thể sai. Vì nếu đặt sai tư thế, hoặc ngược hướng dòng chảy, thì không những van không có công năng, mà còn ngăn dòng chảy. Với trường hợp hệ thống ống được lắp đặt trước, thì cần chú ý tới khoảng cách 2 mặt bích của van.

1.9 Ứng dụng van một chiều lá lật

Van 1 chiều lá lật chủ yếu được ứng dụng để bảo vệ đường ống dẫn, các thiết bị bơm, khoang chứ…Được sử dụng trong nhiều hệ thống khác nhau, từ nước sinh hoạt, nước thải, cho đến các hệ thống hóa chất.

1.10 Ưu và nhược điểm của van một chiều lá lật

Ưu điểm của van một chiều lá lật

♠ Thiết kế nhỏ gọn, khi lắp đặt vào hệ thống không chiếm dụng không gian

♠ Tự động đóng mở, không cần phải lưu ý về không gian vận hành, chỉ cần không gian bảo dưỡng

♠ Van có kiểu kết nối ren và mặt bích, phong phú lựa chọn cho khách hàng

♠ Khoảng kích thước rộng, phù hợp với kích cỡ nhiều đường ống

♠ Van được chế tạo từ nhiều vật liệu khác nhau, rất tiện lợi trong việc sử dụng cho nhiều dạng lưu chất

Nhược điểm của van một chiều lá lật

∇ Van không có trục nên khó biết được vị trí mở của đĩa van

∇ Trong trường hợp chất lỏng có rác, hoặc sự cố chốt bản lề, van sẽ ở trạng thái mở liên tục mặc dù dòng chảy ngược.