❷ Van một chiều cánh bướm – Wafer dual plate check valve ( Folding disc type check valve )
2.1  Van 1 chiều cánh bướm là gì?

Van một chiều cánh bướm, hay còn gọi là van một chiều cánh gấp. Tiếng anh cũng có nhiều tên gọi khác nhau như: Folding disc type check valve ( Tạm dịch: Van một chiều đĩa dạng gấp ) hoặc Wafer check valve ( Tạm dịch: Van một chiều dạng tấm )

2.2  Cấu tạo van 1 chiều cánh bướm

Van có cấu tạo gồm 7 bộ phận cơ bản, gồm:

① Thân van – Thường được làm bằng gang hoặc inox

② Đĩa van – Hay còn gọi là cánh van được gắn vào chốt bản lề cùng với lò xo móc

③ Chốt bản lề – Là chốt cố định, để đĩa van xoay quay

④ Chốt dừng có chức năng ngăn 2 cánh van không va đập vào nhau khi mở hoàn toàn

⑤ Giá đỡ – Nơi kết nối và cố định chốt bản lề với thân van

⑥ ⑦ Chốt và Kẹp

⑧ Lò xo móc – Bộ phận tạo lực ép cho cánh van luôn ở trạng thái đóng khi không có áp lực từ dòng chảy theo chiều đúng

2.3  Nguyên lý hoạt động van bướm 1 chiều

Van ở trạng thái thường đóng, vì các đĩa được giữ kín bởi lò xo xoắn. Khi có lưu chất chảy theo hướng thuận, áp suất của lưu chất làm cho 2 đĩa mở bản lề, cho phép lưu chất chảy qua van. Khi lưu chất ngừng chảy, hoặc dòng ngược lại, ngay lập tức đĩa van đóng lại bằng lực của lò xo.

2.4  Kiểu kết nối van bướm 1 chiều

Van có 3 kiểu kết nối chính là: Wafer – Kiểu kết nối kẹp, Lug – Kiểu kết nối tai bích và Semi Lug – Kiểu tai bích rút gọn. Như vậy so với van bướm, loại van này không có kiểu kết nối mặt bích

2.5  Vật liệu chế tạo van bướm 1 chiều

Với những loại van này các nhà sản xuất thường đưa ra nhiều chủng loại vật liệu để khách hàng lựa chọn. Thông thường vẫn là các vật liệu chủ yếu như gang, thép đúc, inox.

2.6  Xuất xứ – Thương hiệu van bướm 1 chiều

Loại van này tại thị trường Việt Nam nổi lên với nhiều thương nhiệu đến từ Hàn Quốc, Đài Loan, Malaysia và đặc biệt là Trung Quốc

2.7  Lắp đặt van bướm 1 chiều

Mang đặc điểm chung của van 1 chiều, đặc điểm cấu tạo và nguyên lý hoạt động chung. Van phải được lắp đặt đúng với chiều dòng chảy, đó là yêu cầu quan trọng. Đặc biệt khi dòng chảy theo chiều thẳng đứng, phải lưu ý đến trọng lượng lưu chất.

2.8  Ứng dụng van 1 chiều cánh bướm

Thích hợp ứng dụng cho đa dạng hệ thống chất lỏng, hơi như hệ thống cấp thoát nước, hệ thống thông gió, hệ thống phòng cháy chữa cháy, hệ thống kỹ thuật nhiệt, điều hòa không khí.

2.9  Ưu và nhược điểm của van 1 chiều cánh bướm

Ưu điểm của van 1 chiều cánh bướm

♠ Thiết kế nhỏ gọn, khi lắp đặt vào hệ thống không chiếm dụng không gian

♠ Tự động đóng mở, không cần phải lưu ý về không gian vận hành, chỉ cần không gian bảo dưỡng

♠ Van được chế tạo từ nhiều vật liệu khác nhau, rất tiện lợi trong việc sử dụng cho nhiều dạng lưu chất.

Nhược điểm của van 1 chiều cánh bướm

∇ Van không có trục nên khó biết được vị trí mở của đĩa van.

∇ Trong trường hợp chất lỏng có rác, hoặc sự cố chốt bản lề, van sẽ ở trạng thái mở liên tục mặc dù dòng chảy ngược.

∇ Van chỉ kết nối bích. Với các kiểu nối bích khác nhau.

❸ Van một chiều cánh bướm đơn – Single disc check valve

Cũng tương tự như van 1 chiều cánh bướm đôi, loại van cánh đơn này hoạt động trên nguyên tắc, dựa vào trọng lượng bản thân của cánh bướm, để đóng mở dòng. Van hoạt động trên nguyên tắc, nhờ tác dụng của áp lực dòng nước, đẩy đĩa van lên và cho lưu chất chảy qua van. Khi dòng lưu chất ngừng chảy, hoặc chảy theo chiều ngược lại, thì bằng trọng lực bản thân đĩa van ( có trường hợp gắn thêm lò xo ), sẽ tự động đóng van.

3 Van một chiều kiểu lọ xo là gì? Spring check valve 

Van 1 chiều lò xo, còn có tên gọi tiếng anh là Spring Check Valve, là loại van dùng tác dụng của lò xo, đẩy đĩa van về trạng thái đóng. Ứng với loại van này có nhiều kiểu dạng và cách thức hoạt động có phần khác nhau, tuy nhiên đều dựa vào nguyên lý lực tác dụng của lò xo.

Ưu điểm chung của van một chiều lò xo

♠ Van có thiết kế nhỏ gọn, không chiếm không gian lắp đặt

♠ Van hoạt động hoàn toàn tự động, nhờ vào áp lực của dòng, không cần không gian thao tác

♠ Thân van được chế tạo từ nhiều vật liệu khác nhau, có nhiều các kết nối (chủ yếu mặt bích và ren ), phong phú sự lựa chọn cho khách hàng.

♠ Đơn giản khi tháo lắp, bảo dưỡng hoặc thay thế

♠ Với loại thân van chế tạo từ nhựa trong, có thể quan sát độ đóng mở của van

Nhược điểm chung của van một chiều lò xo

∇ Hoạt động bằng áp lực dòng và lự đẩy của lò xo, nên phải chọn lò xo có lực đẩy phù hợp

∇ Lò xo hoạt động trong môi trường lưu chất, cần chọn vật liệu phù hợp với lưu chất, để tránh bị ăn mòn và gỉ.

∇ Lưu chất tuyệt đối không được có cặn, rác hoặc dạng bùn đặc. Vì ảnh hưởng tới công năng lò xo

∇ Không kiểm soát, hoặc kiểm tra độ đóng mở, cũng như kiểm tra việc rò lưu chất chảy qua van ở trạng thái đóng

❶  Van một chiều lò xo dạng trục – Axial check valve

Lò xo dạng trục của van một chiều là gì? Đó chính là lò xo được nén và giãn theo trục cố định, hoặc có trục cố định để định hướng chuyển động của lò xo, khống chế và đảm bảo lò xo không bị sô lệch

1.1  Van một chiều lò xo dạng trục là gì?

Đây là dạng van một chiều lò xo, mà lò xo gắn theo trục của van. Đĩa van có thể gắn cố định với trục, để định hướng chuyển động của đĩa, hoặc chỉ gắn lò xo và chuyển động đóng mở trực tiếp cùng với chuyển động của lò xo.

1.2  Cấu tạo van một chiều lò xo dạng trục

Cấu tạo của loại lò xo này đơn giản nhưng đảm bảo độ kín lưu chất tốt

Thân được tách gồm 2 phần: Được làm từ vật liệu gang hoặc inox, thường là dạng thân đúng với 2 mặt kết nối kiểu mặt bích.

Gasket: Vững chắc, đảm bảo kín lưu chất bằng vật liệu EPDM hoặc các loại cao su tổng hợp khác nhau

1.3  Nguyên lý hoạt động van một chiều lò xo dạng trục

Chúng ta có thể dễ dàng hình dung được nguyên lý hoạt động của loại van này rằng: Khi có lưu chất, bằng áp lực của dòng lưu chất tác động lên đĩa van, tới khi áp lực này thắng áp lực lò xo, đĩa van sẽ mở ra và dòng lưu chất chảy qua van. Ngược lại, khi không có áp lực này hoặc dòng chảy ngược, dưới tác dụng của lực lò xo, giữ cho van luôn ở trạng thái đóng

1.4  Kiểu kết nối van một chiều lò xo dạng trục

Van có kiểu kết nối chủ yếu bằng mặt bích. Tuy nhiên theo yêu cầu của khách hàng, một số hãng sản xuất cũng có thể đáp ứng các kiểu kết nối khác, giống như kết nối của van bướm.

1.5 Vật liệu chế tạo van một chiều lò xo dạng trục

Van chủ yếu được chế tạo từ gang, thép đúc, inox.

1.6 Thương hiệu và xuất xứ van một chiều lò xo dạng trục

❷ Van một chiều lò xo chữ Y – Y Spring check valve

Cùng là dòng van một chiều hoạt động dựa vào nguyên lý lực tác động của lò xo, tuy nhiên dòng van chữ Y tạo dòng chảy qua van khác với dòng van phân tích ở trên, đồng thời tính dòng chảy tốt hơn, cùng với độ bền van tốt hơn do cách van ít chịu lực tác động hơn

2.1 Van một chiều lò xo chữ Y là gì?

Tên của van cũng giúp chúng ta hình dung được rằng, đó là van một chiều lò xo, có hình dạng bên ngoài giống hình chữ Y. Van tự động đóng mở, dựa vào áp lực của dòng lưu chất.

2.2 Cấu tạo van một chiều lò xo chữ Y

Van thường được đúc liền 1 khối, nắp bảo vệ kết nối với thân bằng hệ thống bu lông và đai ốc. Thân van được làm bằng nhiều vật liệu như gang, đồng và inox. Đĩa van cùng với lò xo thường lắp nghiêng góc 45o so với chiều dòng chảy

2.3 Nguyên lý hoạt động van một chiều lò xo chữ Y

Van hoạt động theo nguyên lý tự động đóng mở, bằng sự tương tác giữa áp lực lưu chất với lực đẩy của lò xo. Khi áp lực của dòng chảy thuận thắng lực đẩy của lò xo, đĩa van sẽ bị đẩy lên và van được mở, khi ngừng dòng chảy thuận, hoặc lưu chất chảy ngược, bằng trọng lực bản thân và lực đẩy của lò xo, sẽ đẩy đĩa van về vị trí đóng.

2.4 Vật liệu chế tạo van một chiều lò xo chữ Y

Vật liệu chế tạo van lò xo 1 chiều chữ Y. Van chủ yếu được chế tạo bằng các loại vật liệu như: Inox, gang, hoặc đồng. Van thường được dùng với kích thước nhỏ, kiểu kết nối chủ yếu là ren, hoặc hàn

2.5 Thương hiệu và xuất xứ van một chiều lò xo chữ Y

4 Van một chiều kiểu trọng lực là gì? Gravitation check valve

Trong các loại van 1 chiều, van một chiều kiểu trọng lực như van bóng hay van cầu 1 chiều được sử dụng tương đối an toàn bởi cơ chế hoạt động ít bị mắc kẹt bởi rác hay tạp chất có lẫn trong lưu chất

❶  Van bi một chiều – Ball check valve

Loại van hoạt động dựa trên cơ chế tự nổi của bóng khi có lưu chất hoặc được đẩy lên bằng áp lực của dòng. Khi không có lực đẩy từ lưu chất, bóng sẽ tự rơi xuống dựa vào trọng lực và bít kín ghế van

1.1  Van bi một chiều là gì? Nguyên lý hoạt động

Là loại van 1 chiều, trong thân van có bi, bi này có trọng lượng đủ nhẹ, để tự nổi lên trên dòng lưu chất, khi có dòng chảy thuận ( là dòng chảy từ dưới đáy bi chảy lên). Ngược lại,  van tự động đóng lại khi lưu chất ngừng chảy hoặc chảy ngược ( chảy từ trên xuống ).

Van thường có kiểu thiết kế dạng van cầu, đặc biệt kiểu chữ Y được áp dụng phổ biến, để định hướng bóng và có lợi nhiều hơn về trọng lực.s

1.2  Vật liệu và kiểu kết nối của van bi một chiều

Van được chế tạo bằng nhiều vật liệu khác nhau: Nhựa, Inox, gang hoặc thép đúc

Vật liệu nhựa: Thường sử dụng như các van hóa chất,  bởi đặc điểm của loại van này là kháng hóa chât, tuy nhiên khả năng chịu nhiệt độ và độ bền va đập của nhựa tương đối kém

Vật liệu inox: Khắc phục nhược điểm trên của vật liệu nhựa, van 1 chiều inox được sử dụng trong các hệ thống hóa chất và những hệ thống yêu cầu độ sạch, chống bám bẩn cũng như không bị gỉ thép

Van có 2 kiểu kết nối chính là Socket – Van vật liệu nhựa, mặt bích với van vật liệu kim loại

1.3 Thương hiệu – Xuất xứ van bi một chiều

Dòng van này hiện tại, chỉ có 1 số thương hiệu có mặt tại Việt Nam

1.4 Ưu nhược điểm của van bi một chiều

Ưu điểm của van bi một chiều

♠ Bi có khả năng tự làm sạch

♠ Bóng có các loại vật liệu và trọng lượng khác nhau, phù hợp với từng loại lưu chất

♠ Đặc biệt có bóng làm từ vật liệu Polyurethane, có tính năng chống mài mòn

♠ Có khả năng kín lưu chất ở áp suất thấp

♠ Khoảng kích thước rộng phù hợp với nhiều loại ống. Van kết nối bích có kích thước từ  DN 50 – 600.

Van kết nối ren kích thước DN32 – 40. DN32 – 80 được chế tạo cả bằng vật liệu Inox

Nhược điểm của van bi một chiều

∇ Hiệu ứng búa nước do bóng gây ra + 20%

∇ Khi lưu chất chảy gây rung và ồn

∇ Bóng có thể bị mắc kẹt trong ghế van ( Seat ), đối với bóng lõi kim loại

❷ Van cầu một chiều – Stop check valve

Khi tìm hiểu ” Van cầu là gì ” chúng ta đã biết được cấu tạo, nguyên lý hoạt động của loại van này. Với van cầu thông thường, đĩa van được gắn với trục van để đóng mở ghế van. Tuy nhiên với dòng van này, điểm khác biệt mấu chốt là đĩa van và trục van không hàn cố định, mà đĩa van di động được trên trục van

2.1 Van cầu một chiều là gì?

Van cầu một chiều, còn được gọi với tên tiếng anh là Stop check valve. Là loại van cầu, có đĩa van không cố định với trục van, đĩa van sẽ tự động đóng, khi không có dòng chảy hoặc dòng chảy ngược

2.2  Cấu tạo van cầu một chiều

Giống cấu tạo van cầu, loại van này có cấu tạo gồm: Thân van, nắp và gối đỡ, đĩa van. Điểm khác biệt giữa van cầu 1 chiều và van cầu thông thường là, loại van này có đĩa không cố định với trục van. Đĩa sẽ tự động trở lại vị trí đóng, khi dòng chảy ngừng hoặc chảy ngược.